Υπογοναδισμός όψιμης έναρξης

Περιεχόμενα
  1. Τι είναι ο υπογοναδισμός όψιμης έναρξης;
  2. Ποια είναι τα συμπτώματα του υπογοναδισμού όψιμης έναρξης;
  3. Χρειάζεται να κάνω προληπτικά εξετάσεις για υπογοναδισμό;
  4. Πότε θα χρειαστεί να πάρω θεραπεία;
  5. Υπάρχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση θεραπείας;
  6. Πώς χορηγείται η τεστοστερόνη;
  7. Υπάρχουν κίνδυνοι από τη θεραπεία υποκατάστασης;

Τι είναι ο υπογοναδισμός όψιμης έναρξης;

Ο υπογοναδισμός όψιμης έναρξης είναι αυτός που παρουσιάζεται κάποια στιγμή στη ζωή ενός άντρα, ο οποίος είχε κανονική εφηβική ανάπτυξη και κατά συνέπεια φυσιολογική ανάπτυξη των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου.

Η συμπτωματολογία αυτού του τύπου υπογοναδισμού είναι συνήθως πιο ήπια από αυτού που παρουσιάζεται στην παιδική ηλικία και εγκαθίσταται σταδιακά. Με την αύξηση της ηλικίας φαίνεται ότι μειώνονται σιγά σιγά και οι μέσες τιμές των επιπέδων της τεστοστερόνης. Αυτό αρχίζει από την ηλικία των 40 ή και νωρίτερα. Ο μηχανισμός δεν είναι ακριβώς γνωστός. Υπολογίζεται ότι από υπογοναδισμό πάσχει περίπου το 7% των αντρών ηλικίας 40 έως 60 ετών, το 22% αντρών ηλικίας 60-80 ετών και  το 36% των αντρών ηλικίας 80-100 ετών.

Ποια είναι τα συμπτώματα του υπογοναδισμού όψιμης έναρξης;

Τα σημεία και συμπτώματα που συνήθως παρουσιάζονται είναι:

  • Μείωση της ερωτικής επιθυμίας
  • Στυτική δυσλειτουργία
  • Μείωση της μυϊκής μάζας
  • Απώλεια οστικής μάζας
  • Καταθλιπτικές σκέψεις
  • Κόπωση
  • Απώλεια της τριχοφυΐας του σώματος
  • Εξάψεις

Για να ελέγξετε μόνοι σας τα συμπτώματα, μπορείτε να συμπληρώσετε ένα ειδικό ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιείτε διεθνώς, το ερωτηματολόγιο ADAM.

Τα συμπτώματα του υπογοναδισμού σε άντρες μέσης και μεγάλης ηλικία δεν είναι ειδικά για την πάθηση. Για να αποδοθούν στον υπογοναδισμό, θα πρέπει να γίνει ορμονικός έλεγχος και να αποκλειστούν άλλες παθήσεις που μπορεί να τα προκαλέσουν.

Χρειάζεται να κάνω προληπτικά εξετάσεις για υπογοναδισμό;

Ο προληπτικός έλεγχος δεν χρειάζεται να γίνεται ως ρουτίνα. Μόνο αν έχετε αρκετά από τα συμπτώματα που αναφέρονται παραπάνω, θα σας συστήσει ο γιατρός να υποβληθείτε σε εξετάσεις.

Πότε θα χρειαστεί να πάρω θεραπεία;

Ο στόχος της θεραπείας είναι να αποκαταστήσει τα φυσιολογικά επίπεδα της τεστοστερόνης στον οργανισμό και να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα. Οι ενδείξεις για τη θεραπεία είναι:

  • Σεξουαλική δυσλειτουργία με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης
  • Απώλεια οστικής μάζας
  • Αν έχετε αρκετά από τα συμπτώματα του υπογοναδισμού που αναφέρονται παραπάνω.

Υπάρχουν αντενδείξεις για τη χορήγηση θεραπείας;

Θεραπεία υποκατάστασης με τεστοστερόνη δεν πρέπει να χορηγηθεί στις παρακάτω περιπτώσεις:

  • Αν πάσχετε από καρκίνο του προστάτη (μετά τη ριζική προστατεκτομή μπορεί να χορηγηθεί μόνο εφόσον το κρίνει ο Ουρολόγος)
  • Τιμή PSA  > 4 ng/ml
  • Σε  καρκίνο μαστού
  • Ύπαρξη σοβαρών επεισοδίων άπνοιας κατά τη διάρκεια του ύπνου
  • Τιμή αιματοκρίτη πάνω από 50%
  • Σοβαρά συμπτώματα από το ουροποιητικό που οφείλονται σε καλοήθη υπερπλασία του προστάτη. 

Για να αξιολογήσετε τα συμπτώματα της ούρησης, μπορείτε να συμπληρώσετε 
το ερωτηματολόγιο IPSS.

Πώς χορηγείται η τεστοστερόνη;

Υπάρχουν αρκετά σκευάσματα τεστοστερόνης, τα οποία διαφέρουν ως προς την οδό χορήγησης όπως ενέσεις, χάπια, διαδερμικά έμπλαστρα.

Η θεραπεία γίνεται πάντα με παρακολούθηση γιατρού ανά 3μηνο.

Αναλυτικότερα, τα σκευάσματα που υπάρχουν είναι:

  • Ενέσεις τεστοστερόνης.
    Είναι ένας ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος χορήγησης. Οι ενέσεις γίνονται ενδομυϊκά περίπου κάθε 10-14 εβδομάδες.
  • Διαδερμικά σκευάσματα.
    Υπάρχουν με την μορφή gel ή δερματικών επιθεμάτων. Παρέχουν ομοιόμορφα και κανονικά επίπεδα τεστοστερόνης στον οργανισμό για διάστημα 24 ωρών. Συχνή παρενέργεια είναι ο τοπικός ερεθισμός του δέρματος στο σημείο εφαρμογής. Επίσης, θα πρέπει να παίρνονται μέτρα προφύλαξης από τον ασθενή, ώστε να μην εκτίθενται άλλα άτομα στην τεστοστερόνη με τις διαπροσωπικές επαφές.
  • Υποδόρια εμφυτεύματα.
    Τοποθετούνται κάτω από το δέρμα και παρέχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα  (5-7 μήνες) σταθερά επίπεδα τεστοστερόνης στον οργανισμό. Στα μειονεκτήματα αυτής της μεθόδου, είναι ο κίνδυνος μόλυνσης και αποβολής του εμφυτεύματος,  ο οποίος ανέρχεται έως και στο 10% των ασθενών.
  • Υπογλώσσια και από του στόματος δισκία.
    Η χρήση τους έχει περιοριστεί αφού δεν προσφέρουν σταθερά επίπεδα τεστοστερόνης.

Υπάρχουν κίνδυνοι από τη θεραπεία υποκατάστασης;

Ο σημαντικότερος κίνδυνος σχετίζεται με τη λήψη τεστοστερόνης από άντρες χωρίς πρόβλημα υπογοναδισμού. Σε αυτήν την περίπτωση, η τεστοστερόνη χρησιμοποιείται ως αναβολικό, και η σημαντικότερη παρενέργεια είναι η σταδιακή ατροφία των όρχεων και η υπογονιμότητα.

Άλλοι πιθανοί κίνδυνοι από τη χορήγηση τεστοστερόνης αναφέρονται σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, και είναι οι ακόλουθες:

  • Αντρικός καρκίνος του μαστού. 
    Η χορήγηση τεστοστερόνης αντενδείκνυται σε άντρες που πάσχουν από καρκίνο μαστού. Δεν υπάρχουν, όμως, επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η χορήγηση τεστοστερόνης μπορεί να τον προκαλέσει.
  • Καρκίνος του προστάτη.
    Η θεραπεία με τεστοστερόνη σαφώς αντενδείκνυται σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη. Φαίνεται, όμως, ότι η χορήγησή της δεν σχετίζεται με τη δημιουργία του καρκίνου. Παρ' όλα αυτά, προληπτικός έλεγχος του προστάτη θα πρέπει να γίνεται τόσο πριν από την έναρξη αλλά και κατά τη διάρκεια χορήγησης της θεραπείας.
  • Καρδιαγγειακά νοσήματα.
    Η θεραπεία με τεστοστερόνη δεν φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση καρδιαγγειακών συμβαμάτων,  που να μπορούν να αποδοθούν σε αυτήν. Όμως, σε ασθενείς που πάσχουν από σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια και αύξηση του αιματοκρίτη, η θεραπεία θα πρέπει να διακόπτεται.
  • Αποφρακτική άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου.
    Οι απόψεις που υπάρχουν δεν συγκλίνουν ότι η χορήγηση τεστοστερόνης μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ή στην επιδείνωση των απνοιών.