• Τι ξέρουμε για τον καρκίνο του προστάτη
• Τι προσφέρει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος;
• Τι κινδύνους κρύβει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος;

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στους άνδρες και τη δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο. Περίπου 1 στους 30 άνδρες με καρκίνο του προστάτη άνω των 50 ετών θα πεθάνουν τελικά από καρκίνο του προστάτη.

Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος του προστάτη έχει καθιερωθεί από δεκαετίες. Στόχος του είναι να μειώσει τις πιθανότητές σας να πεθάνετε από καρκίνο του προστάτη.

Περιλαμβάνει δύο εξετάσεις, τον ποσοτικό προσδιορισμό στο αίμα μιας πρωτεΐνης που παράγεται στον προστάτη, του ειδικού προστατικού αντιγόνου (Prostate Specific Antigen, PSA) και τη δακτυλική εξέταση του προστάτη (Digital Rectal Examination, DRE). Η δακτυλική εξέταση είναι η εξέταση με το δάκτυλο του προστάτη από έναν Ουρολόγο, μέσω του πρωκτού. Επειδή η θέση του προστάτη είναι ακριβώς πάνω από το έντερο, ο Ουρολόγος μπορεί να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια σκληρία στον αδένα. Η ύπαρξη μιας τέτοιας σκληρίας ονομάζεται ύποπτη περιοχή (θετική δακτυλική εξέταση).

Η τιμή του PSA δε μπορεί να καθορίσει αν έχετε ή όχι καρκίνο του προστάτη, αλλά όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να έχετε καρκίνο. Δυστυχώς δεν υπάρχουν φυσιολογικές τιμές, καθότι η τιμή του PSA εξαρτάται από το μέγεθος του αδένα και την ύπαρξη ή όχι φλεγμονής. Τη μεγαλύτερη σημασία στην εκτίμηση, ίσως έχει η ετήσια αύξηση του να είναι μικρή, συνήθως μέχρι 0,20. Αντίθετα όμως, σημαντική αύξηση σε μικρό μάλιστα χρονικό διάστημα, π.χ. διπλασιασμός της τιμής μέσα σε 3 μήνες, αποτελεί ισχυρή ένδειξη καρκίνου.

Σε περίπτωση που είτε το PSA είναι αυξημένο, είτε η δακτυλική εξέταση δεν είναι φυσιολογική, ο Ουρολόγος θα σας προτείνει να κάνετε βιοψία του προστάτη. Η βιοψία είναι η μόνη εξέταση που θέτει τη διάγνωση του καρκίνου.

Τα τελευταία χρόνια, έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση μεταξύ των Ουρολόγων σχετικά με το κατά πόσο ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος σε όλους τους άνδρες πάνω από τα 50 έτη. Το 2008 η Αμερικανική Υπηρεσία Πρόληψης (US Preventive Services Task Force, USPSTF) είχε εκτιμήσει ότι η εξέταση του PSA δεν συνιστάται για τους άνδρες ηλικίας άνω των 75 ετών. Πρόσφατα, η ίδια Επιτροπή, με δημοσίευσή της στο περιοδικό Annals of Internal Medicine (Μάιος 2012), επίσημα συνιστά κατά του ετήσιου ελέγχου για καρκίνο του προστάτη ως ρουτίνα για υγιείς άνδρες, ανεξαρτήτως ηλικίας. Η USPSTF καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του προληπτικού ελέγχου του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), της εξέτασης αίματος που ανιχνεύει τον καρκίνο του προστάτη “δεν αντισταθμίζουν πιθανές βλάβες”.

Η απόφαση αυτή εγείρει συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα και βέβαια προβληματισμούς στους άνδρες που είτε σκέφτονται να ξεκινήσουν ετήσιο έλεγχο, είτε κάνουν ήδη τον ετήσιο έλεγχο.

Σίγουρα είναι ένα θέμα που έχει δύο όψεις, αφού ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άνδρα, αλλά έχει τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά:

1. είναι πολύ αργός στην εξέλιξη
2. συνήθως εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες
3. όλες οι διαθέσιμες θεραπείες συνοδεύονται από συχνές επίπλοκες, κυρίως σε σχέση με τη σεξουαλική του ζωή και σπανιότερα με τον έλεγχο της ούρησης.

Έτσι, είναι πιθανό ένας άνδρας να ανακαλύψει έναν καρκίνο από τον οποίο δεν θα πεθάνει ποτέ, αλλά στην προσπάθεια αντιμετώπισής του να περιορίσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του.

• Οι πιθανότητες καρκίνου του προστάτη αυξάνονται με την ηλικία. Έτσι, 30% των ανδρών θα προσβληθούν στην ηλικία των 50 ετών και 80% στα 80 χρόνια.
• Άνδρες που έχουν πρώτου βαθμού συγγενή εξ αίματος (πατέρα, θείο ή αδελφό) με καρκίνο του προστάτη έχουν 2,4 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση από άλλους άνδρες. Εάν μάλιστα ο καρκίνος στο συγγενή διαγνώσθηκε σε σχετικά νέα ηλικία (π.χ. στην 5η δεκαετία της ζωής τους), οι πιθανότητες διπλασιάζονται.

• Περίπου 1 στους 5 άνδρες που θα κάνουν τον προληπτικό έλεγχο θα έχουν ένδειξη για βιοψία.
• Ο καρκίνος του προστάτη ανιχνεύεται σε περίπου 1 στους 4 άνδρες που κάνουν βιοψία, που σημαίνει 75% από αυτούς που θα κάνουν βιοψία, θα έχουν υποβληθεί σε μια περιττή επεμβατική εξέταση, η οποία μάλιστα μπορεί να προκαλέσει πόνο και / ή άλλες παρενέργειες (π.χ. αιμορραγία από το ορθό, που όμως ελέγχεται συνήθως εύκολα ή λοίμωξη, καθώς επίσης και αίμα στο σπέρμα για διάστημα 2-6 εβδομάδων).  Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, όπου είτε τα αποτελέσματα δείξουν προνεοπλασματικές βλάβες, είτε το PSA συνεχίζει να αυξάνεται μετά τη βιοψία, η εξέταση πρέπει να επαναλαμβάνεται μία ή σπάνια και περισσότερες φορές.
• Οι πιθανότητες να ωφεληθούν από τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου είναι εξαιρετικά χαμηλές για άτομα μεγάλης ηλικίας με προβλήματα υγείας και προσδόκιμο επιβίωσης μέχρι 10 χρόνια.
• Για κάθε 1.000 άνδρες μεταξύ των ηλικιών 55 και 69 που κάνουν ετήσιο προληπτικό έλεγχο, 1 άνδρας θα σωθεί από θάνατο την επόμενη δεκαετία, ενώ 24 άνδρες θα υποβληθούν σε θεραπεία χωρίς να ζήσουν περισσότερο.
• 30-50% από τους άνδρες που θα υποβληθούν σε θεραπεία θα έχουν στυτική δυσλειτουργία και 5-10% χειρότερο έλεγχο στην ούρηση (όπως ακράτεια).
• 2 στους 1000 άνδρες θα παρουσιάσουν καρδιακά προβλήματα ή θρόμβωση εξαιτίας της θεραπείας τους (ορμονοθεραπεία).
• Επειδή ο καρκίνος του προστάτη δεν δίνει ΚΑΝΕΝΑ σύμπτωμα σε πρώιμα στάδια, εάν δεν κάνετε προληπτικό έλεγχο η διάγνωση θα γίνει από τα συμπτώματα των μεταστάσεων (π.χ. πόνους από μεταστάσεις στα οστά).

• Ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες να απειληθεί η ζωή σας από καρκίνο του προστάτη, αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι πολύ πιο εύκολο να θεραπευθεί αν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο και πριν εξαπλωθούν τα καρκινικά κύτταρα και σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις).
• Η δακτυλική εξέταση και το PSA είναι σήμερα οι καλύτεροι τρόποι που έχουμε διαθέσιμους για να ανακαλύψουμε σε αρχικό στάδιο τον καρκίνο και να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες ο καρκίνος του προστάτη να σας βλάψει.

• Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη αναπτύσσονται αργά και δεν απαιτούν θεραπεία, επειδή δεν είναι επιβλαβείς. Έτσι, οι περισσότεροι άνδρες μεγάλης ηλικίας με καρκίνο του προστάτη πεθαίνουν από κάποια άλλη αιτία και όχι από τον καρκίνο.
• Πολλοί άνδρες που κάνουν προληπτικό έλεγχο ίσως υποβληθούν σε βιοψία ή ακόμη θεραπεία που δεν χρειάζεται, γιατί ο καρκίνος τους δεν είναι απειλητικός για τη ζωή. Αυτό γίνεται ακόμη πιο σημαντικό αν αναλογιστούμε τις πιθανές επίπλοκες από τις θεραπείες οι οποίες ήδη αναφέρθηκαν.

Συζητήστε λοιπόν με τον Ουρολόγο σας όλες τις απορίες σας, ζητήστε απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματά σας και μην ξεχνάτε πως η τελική απόφαση είναι πάντα ΔΙΚΗ ΣΑΣ!

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τις σελίδες για τον καρκίνο του προστάτη και την πρόληψή του.