Νευρογενής κύστη

Τι είναι η νευρογενής κύστη;

Ο όρος νευρογενής κύστη χρησιμοποιείται, για να περιγράψει με συντομία τις διαταραχές της ούρησης σε ασθενείς με τεκμηριωμένο νευρολογικό νόσημα. Ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο Πάρκινσον ή κάκωση της σπονδυλικής στήλης, που παρουσιάζουν ακράτεια ούρων ή αδυναμία ούρησης, αποτελούν μερικά παραδείγματα νευρογενούς κύστης. Στη νευρογενή κύστη, συμπεριλαμβάνονται και διαταραχές της ούρησης που προκαλούνται από μη νευρολογικά νοσήματα, τα οποία όμως μπορεί να προκαλούν σταδιακά σημαντική βλάβη στο νευρικό σύστημα. Ως νευρογενής, για παράδειγμα, χαρακτηρίζεται και η διαταραχή της ούρησης σε ασθενείς με χρόνια κακή ρύθμιση του σακχαρώδους διαβήτη, η οποία προκάλεσε τεκμηριωμένη διαβητική νευροπάθεια.

Υπάρχει νευρογενής κύστη χωρίς νευρολογικό νόσημα;

Σπανίως, σε ασθενείς δίχως τεκμηριωμένη νευρολογική νόσο, τα συμπτώματα αλλά και τα ευρήματα της πλήρους ουρολογικής εξέτασης προσομοιάζουν με της νευρογενούς κύστης.  Αυτή η οντότητα της μη νευρογενούς-νευρογενούς κύστης ονομάζεται και σύνδρομο Hinman. Η πλήρης αιτιολογία του συνδρόμου αυτού δεν είναι γνωστή. Είναι, όμως, γνωστό σήμερα ότι συχνά οι διαταραχές της ούρησης μπορεί να προηγούνται μήνες ή και χρόνια πριν από τη διάγνωση μιας νευρολογικής νόσου. Ως πιθανή, πάντως, αιτιολογία του συνδρόμου Hinman έχει αναφερθεί και η ψυχογενής δυσλειτουργία της ούρησης.

Πώς ταξινομείται η νευρογενής κύστη;

Η πιο απλή και εύκολα κατανοητή ταξινόμηση της νευρογενούς κύστης είναι η διάκρισή της σε «σπαστική» και «άτονη» κύστη. Στη σπαστική κύστη, η κύρια διαταραχή είναι η σύσπαση της κύστης, η οποία δεν ελέγχεται από τον ασθενή (ακούσια). Στην άτονη κύστη, αντιθέτως, παρατηρείται παντελής απουσία σύσπασής της. Η σοβαρότητα της σπαστικής κύστης ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή. Στις πιο σοβαρές μορφές της, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για τη νεφρική λειτουργία. Η πιθανότητα βλάβης των νεφρών περιορίζεται σημαντικά στην άτονη κύστη, παρόλο που η ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών επηρεάζεται σημαντικά, εφόσον συνυπάρχει με  αδυναμία ούρησης και ακράτεια των ούρων.

Ποια είναι τα αίτια της νευρογενούς κύστης;

Όλα σχεδόν τα νευρολογικά νοσήματα με διαταραχή του νευρικού συστήματος αποτελούν πιθανά αίτια νευρογενούς κύστης. Τέτοια νοσήματα είναι:

  • η πολλαπλή σκλήρυνση
  • η νόσος Πάρκινσον
  • η πολλαπλή συστηματική ατροφία
  • τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
  • οι συγγενείς παθήσεις του νωτιαίου μυελού (μηνιγγομυελοκήλη)
  • η τραυματική κάκωση του νωτιαίου μυελού
  • η σοβαρή δισκοπάθεια της σπονδυλικής στήλης

Υπάρχει, όμως, και  πλήθος άλλων νοσημάτων και παθήσεων που μπορεί να αποτελούν αιτίες της νευρογενούς κύστης.

Τι συμπτώματα έχει ένας ασθενής με νευρογενή κύστη;

Οι ασθενείς με νευρογενή κύστη προσέρχονται με ποικιλία συμπτωμάτων από την ούρηση. Συμπτώματα που σχετίζονται με την πλήρωση της κύστης, όπως η έντονη και ξαφνική επιθυμία προς ούρηση, η συχνουρία, η νυχτουρία, η ακράτεια των ούρων αλλά και συμπτώματα στη φάση της ούρησης, όπως η πλήρης αδυναμία ούρησης, η δυσκολία στην ούρηση αλλά και το αίσθημα ότι δεν αδειάζει η κύστη, συχνά ταλαιπωρούν τους ασθενείς και επηρεάζουν την ποιότητα ζωής τους.

Πώς γίνεται η διάγνωση της νευρογενούς κύστης;

Η αρχική αξιολόγηση των διαταραχών της ούρησης στη νευρογενή κύστη περιλαμβάνει το λεπτομερές ιστορικό συμπτωμάτων του ασθενούς  και  την κλινική εξέταση. Μετά από αυτό, ακολουθούν βασικές εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και απλές απεικονιστικές εξετάσεις, όπως ο υπέρηχος του ουροποιητικού συστήματος. Συνήθως, η εκτίμηση ολοκληρώνεται με μη επεμβατικές ουροδυναμικές εξετάσεις, όπως η ουροροομετρία. Εφόσον το κρίνει απαραίτητο ο ιατρός, ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε πιο εξειδικευμένες  επεμβατικές ουροδυναμικές αλλά και απεικονιστικές εξετάσεις από ειδικούς  νευροουρολόγους.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της νευρογενούς κύστης;

Μετά τη διάγνωση της διαταραχής της ούρησης, η θεραπεία ως στόχο έχει να προφυλάξει τον ασθενή από επικίνδυνες για την υγεία του επιπλοκές. Η προστασία της νεφρικής λειτουργίας των ασθενών με νευρογενή κύστη αποτελεί την προτεραιότητα των ιατρών. Στόχος της ιατρικής αντιμετώπισης είναι, επίσης, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, με την πλήρη θεραπεία ή, τουλάχιστον, τη σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων από την ούρηση.

Η αντιμετώπιση της νευρογενούς κύστης ποικίλλει από ασθενή σε ασθενή, με βάση τη σοβαρότητα της διαταραχής της ούρησης, τις προσδοκίες και την επιθυμία του ασθενούς αλλά και τις επιλογές που επιτρέπει η νευρολογική κατάσταση του. Η λεπτομερής ενημέρωση για όλες τις θεραπευτικές δυνατότητες, με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε θεραπείας, είναι απαραίτητη.

Πιο συγκεκριμένα, η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των ασθενών περιλαμβάνει:

  • οδηγίες αλλαγής του τρόπου ζωής, που κυρίως αφορούν στην προσαρμογή/ρύθμιση των προσλαμβανόμενων υγρών στη διάρκεια του 24ώρου
  • φαρμακευτική αγωγή, που στοχεύει κυρίως στη μείωση της «σπαστικότητας» της ουροδόχου κύστης και στον περιορισμό της ακράτειας
  • πλήρη κένωση της ουροδόχου κύστης σε τακτικά διαστήματα με καθετήρες μιας χρήσης –τους διαλείποντες καθετηριασμούς της ουροδόχου κύστης–
  • και, τέλος, συνδυασμούς των παραπάνω επιλογών.

Στις  περιπτώσεις, όπου δεν μπορούν να βοηθηθούν αποτελεσματικά οι ασθενείς με τις παραπάνω θεραπευτικές επιλογές, μπορεί να προταθούν λιγότερο ή περισσότερο επεμβατικές θεραπείες, όπως η έγχυση Botox στην κύστη, η έγχυση διογκωτικών ουσιών στην ουρήθρα, η τοποθέτηση «βηματοδότη» της κύστης (νευροδιεγέρτη) στη σπονδυλική στήλη αλλά και χειρουργικές επεμβάσεις με στόχο την αύξηση του μεγέθους της κύστης.